ΜΑΘΕ ΝΑ ΛΕΣ "ΟΧΙ" ΔΙΧΩΣ ΕΝΟΧΕΣ!

Θεωρείς ότι σου είναι δύσκολο να πεις "όχι", ενώ προσπαθείς πάντα να είσαι καλή και υποχωρητική με τους γύρω σου, ανεξαρτήτως κόστους; Άραγε κατά πόσο νομίζεις ότι επιτυγχάνεις να θέτεις όρια στις σχέσεις σου προστατεύοντας τον εαυτό σου, τις ανάγκες, αλλά και τις επιθυμίες σου; Είσαι κύριος του εαυτού σου ή αφήνεις τους άλλους να σε χειραγωγούν και να σου υποδεικνύουν τι πρέπει να κάνεις; Μήπως φροντίζεις να προλαμβάνεις τις ανάγκες των γύρω σου με αποτέλεσμα να είσαι διαρκώς με "τέρμα τα γκάζια" και ένα μυαλό που τρέχει; Τελικά, μήπως θεωρούνται αυτονόητα, από αυτούς που σε συναναστρέφονται, τα όσα κάνεις;

Πολλές φορές, προκειμένου να ικανοποιήσεις τις ανάγκες αυτών που αγαπάς, αλλά και για να προστατεύσεις τη σχέση σου μαζί τους, είναι πιθανό να αδυνατείς να πεις "όχι" παρόλο που αυτό θα ήταν η πρώτη σου επιλογή, εάν λειτουργούσες αβίαστα και δίχως ενοχές. Έχεις αναρωτηθεί γιατί συμβαίνει αυτό;


ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΠΕΙΣ "ΟΧΙ" 

 
Οι συνηθέστεροι λόγοι για τους οποίος κάποιος δεν μπορεί να πει "όχι" είναι οι παρακάτω:

1. Είσαι δοτικός χαρακτήρας, με έντονη την επιθυμία να προσφέρεις και να βοηθάς αυτούς που αγαπάς, ακόμα κι όταν αυτό σημαίνει πως οι δικές σου προτεραιότητες θα μπούνε σε δεύτερη μοίρα.

2. Έχεις μεγαλώσει μαθαίνοντας πως είναι αγένεια να αρνείσαι στους άλλους αυτό που σου ζητούν, τη στιγμή που σου το ζητούν. Ίσως, μία από τις βασικές αρχές στην οικογένειά σου να ήταν: "Πρώτα οι άλλοι και μετά εσύ".

3. Συνδέεις την αποδοχή με τη συνεχή ικανοποίηση των "θέλω" των άλλων. Φοράς το μανδύα του "καλού παιδιού" γιατί φοβάσαι την απόρριψη. Πιστεύεις πως εάν δεν είσαι χρήσιμη και απαραίτητη στους άλλους, θα σε εγκαταλείψουν, γιατί δεν θα σε έχουν ανάγκη.

4. Θεωρείς πως λέγοντας "όχι" θα οδηγηθείς σε σύγκρουση με τον άλλο, η οποία με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει στην καταστροφή της σχέσης σας. Ο φόβος της μοναξιάς είναι αρκετός για να σε κάνει να καταπιέσεις τις πραγματικές επιθυμίες σου.

5. Δεν θέλεις να διαφοροποιηθείς από τις απόψεις των γύρω σου, γιατί νομίζεις πως έτσι δεν θα καταφέρεις να ενσωματωθείς στην ομάδα, πως δεν θα σε θέλει κανείς.

6. Επιθυμείς να μην κλείνεις την πόρτα σε τυχόν νέες ευκαιρίες. Αυτό ισχύει κυρίως στον επαγγελματικό τομέα. Ωστόσο, καλό θα ήταν να αναρωτηθείς εάν στην πραγματικότητα μπορείς να ανταπεξέλθεις αποτελεσματικά σε όλα όσα αναλαμβάνεις. Ποια ανάγκη σου προσπαθείς να καλύψεις δείχνοντας στους άλλους ότι είσαι ικανή για όλα;

Σίγουρα, κάποιες φορές είναι δύσκολο να καθορίσεις ποιες δραστηριότητες αξίζουν πραγματικά το χρόνο και την προσοχή σου. Πότε χρειάζεται να βάλεις νερό στο κρασί σου και πότε να διεκδικήσεις τα δικαιώματά σου. Ωστόσο, τελικά, αυτό που φαίνεται να έχει μεγαλύτερη σημασία είναι το πώς θα αρνηθείς κάτι και όχι το γεγονός της άρνησης αυτό καθ' αυτό. Άλλωστε, είναι φυσιολογικό να έχεις τις δικές σου προτεραιότητες και ανάγκες, όπως και κάθε άλλο άτομο. Το να λες "όχι" έχει να κάνει με το κατά πόσο σέβεσαι και εκτιμάς το χρόνο και το χώρο σου. Είναι δικαίωμά σου να λες "όχι" και δεν θα πρέπει να νιώθεις ενοχές για αυτό, αρκεί να έχεις αξιολογήσει καλά τα υπάρχοντα δεδομένα.


7 ΑΠΛΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΙΣ "ΟΧΙ" 

1. Άκουσε προσεχτικά τι σου ζητείται δίχως να διακόπτεις το συνομιλητή σου. Σε περίπτωση που αξιολογήσεις ότι δεν θέλεις να πραγματοποιήσεις το αίτημά του, πες απλά "όχι", με σταθερή και δίχως εκνευρισμό φωνή, επιδεικνύοντας αυτοπεποίθηση για την απόφασή σου.

2. Αξιολόγησε την κατάσταση. Εξέτασε τις υποχρεώσεις και τις προτεραιότητές σου. Αναρωτήσου εάν αυτό που σου ζητείται είναι ταυτόχρονα επείγον και σημαντικό. Εάν δεν είναι, άφησέ το για αργότερα.

3. Αποφάσισε δίχως ενοχές. Μην υποκύψεις σε ένα αίτημα μόνο και μόνο επειδή νιώθεις υποχρεωμένη να το κάνεις. Σε αυτήν την περίπτωση το μόνο που θα καταφέρεις είναι να επιβαρύνεις τον εαυτό σου με περισσότερο στρες.

4. Εξήγησε γιατί δεν μπορείς να ανταποκριθείς σε αυτό που σου ζητείται. Παραδείγματος χάριν: "Αυτήν τη στιγμή το πρόγραμμά μου είναι πιεσμένο και δεν προλαβαίνω. Θα μπορούσα όμως να σε εξυπηρετήσω το απόγευμα". Απόφυγε τις περιττές δικαιολογίες. Δεν απολογείσαι μπροστά σε δικαστήριο! Είναι δικαίωμά σου να αρνηθείς. Εάν ο άλλος συνεχίζει να σε πιέζει θεωρώντας πως είσαι υπερβολική, βάλε ένα τέλος, λέγοντας για παράδειγμα: "Θεωρώ ότι σου εξήγησα πως έχουν τα πράγματα. Λυπάμαι, αλλά τώρα θα πρέπει να φύγω. Δεν έχω άλλο διαθέσιμο χρόνο αυτή τη στιγμή".

5. Μην βιαστείς να απαντήσεις. Πάρε το χρόνο σου προκειμένου να αποφασίσεις τι είσαι διατεθειμένη να κάνεις. Είναι αρκετά σύνηθες να σου ζητάει κάποιος κάτι ξαφνικά. Δείξε του πως αυτήν τη στιγμή ασχολείσαι με κάτι άλλο που είναι σημαντικό για εσένα και έπειτα εξέφρασέ του τη διάθεσή σου να τον βοηθήσεις κάποια άλλη στιγμή στο μέλλον η οποία θα είναι πιο βολική. Παραδείγματος χάριν: "Αυτήν τη στιγμή δεν έχω χρόνο να σου μιλήσω στο τηλέφωνο, γιατί είμαι ήδη απασχολημένη. Επειδή δεν θα μπορέσω να σε ακούσω προσεχτικά, να σε καλέσω εγώ αργότερα;"

6. Δώσε εναλλακτικές λύσεις. Πολλές φορές αναλαμβάνοντας διαρκώς από μόνες μας συγκεκριμένες δραστηριότητες, οι άλλοι θεωρούν αυτονόητο πως κάθε φορά θα είμαστε εμείς εκεί για να τις διεκπεραιώνουμε. Όχι, βέβαια άδικα, αφού έτσι τους μαθαίνουμε. Δείξε, λοιπόν, στον άλλο (αλλά και στον εαυτό σου) πως τα πράγματα μπορούν να γίνουν και διαφορετικά. Παραδείγματος χάριν: "Δεν προλαβαίνω να σιδερώνω μέσα στην εβδομάδα. Εάν όμως βάζεις εσύ το πλυντήριο θα έχω τον απαραίτητο χρόνο όταν γυρίζω από τις δραστηριότητες των παιδιών"

7. Στήριξε με αποφασιστικότητα το "όχι" σου. Είναι σημαντικό να δείξεις στον άλλο πως εννοείς αυτό που του λες, γιατί έτσι θα καταλάβει πιο εύκολα τι είναι σημαντικό για σένα. Απόφυγε φράσεις, όπως: "Δεν νομίζω ότι θα μπορέσω, αλλά ας το δούμε...", "Ίσως αργότερα να...", Μπορεί εάν κάνω πρώτα το Χ να καταφέρω να τα συνδυάσω...". Εάν αφήσεις περιθώρια αμφιβολίας, το πιθανότερο είναι ο συνομιλητής σου να θεωρήσει το "όχι" σου ως "ναι"

Σίγουρα το να πεις "όχι" δεν είναι καθόλου εύκολο, ειδικά εάν έχεις μάθει να λες συνεχώς "ναι". Ωστόσο, εάν μάθεις να λες "όχι" θα δεις πως η ζωή σου θα γίνει πιο απλή, θα έχεις περισσότερο χρόνο για τον εαυτό σου, θα βιώνεις μεγαλύτερη ικανοποίηση γιατί θα ασχολείσαι με αυτά που είναι πραγματικά ουσιαστικά για σένα, ενώ ταυτόχρονα θα αρχίσεις να διαχειρίζεσαι πιο αποτελεσματικά το στρες της καθημερινότητας.

"Βεβαιώσου πως όταν λες "ναι" στους άλλους, δεν λες "όχι" στον εαυτό σου..."
(Paulo Coelho)

ΠΩΣ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΩ ΤΟΝ ΜΑΘΗΤΗ ΝΑ ΜΑΘΕΙ

Τα αναλυτικά προγράμματα και ο τρόπος διδασκαλίας αλλάζουν στα σχολεία σήμερα, προσπαθώντας να γίνουν πιο μαθητοκεντρικά παρά δασκαλοκεντρικά, να συνδέσουν το σχολείο με τις πραγματικές συνθήκες ζωής και να εστιαστούν στην κατανόηση και στη σκέψη παρά στην απομνημόνευση και την απλή εξάσκηση. Σε κάθε περίπτωση κρίνεται σημαντικό οι μαθητές να μαθαίνουν ενεργητικά, να συνεργάζονται με τους άλλους μαθητές και να χρησιμοποιούν δραστηριότητες που έχουν νόημα.

ΤΙ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΝΑ ΒΟΗΘΑΕΙ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

1. Ενεργός συμμετοχή

Η μάθηση απαιτεί την ενεργό και εποικοδομητική συμμετοχή του μαθητή.

Εφαρμογή

Η πρόκληση για τους εκπαιδευτικούς είναι να δημιουργήσουν ενδιαφέροντα και απαιτητικά περιβάλλοντα μάθησης στα οποία ενθαρρύνεται η ενεργή συμμετοχή των μαθητών. Παραθέτουμε κάποιες από τις προτάσεις για τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο:
1. Αποφύγετε τις καταστάσεις όπου οι μαθητές παραμένουν παθητικοί ακροατές για πολλή ώρα.
2. Εμπλουτίστε την παράδοση με πρακτικές δραστηριότητες, όπως πειράματα, παρατηρήσεις, συνθετικές εργασίες, κλπ.
3. Ενθαρρύνετε τη συμμετοχή σε συζητήσεις μέσα στην τάξη και σε άλλες συνεργατικές δραστηριότητες.
4. Οργανώστε εκπαιδευτικές επισκέψεις σε μουσεία και τεχνολογικά πάρκα.
5. Αφήστε τους μαθητές να αναλάβουν κάποιον έλεγχο της δικής τους μάθησης. Αυτό σημαίνει ότι ο εκπαιδευτικός σε ορισμένες στιγμές πρέπει να αφήσει τον μαθητή να αποφασίσει για το τι πρέπει να μάθει και πως να το μάθει.
6. Βοηθήστε τους μαθητές να δημιουργήσουν μαθησιακούς στόχους που είναι συναφείς με τα ενδιαφέροντά τους και τα σχέδιά τους για το μέλλον.

2. Κοινωνική αλληλεπίδραση

Η μάθηση είναι πρωτίστως μία κοινωνική δραστηριότητα και η συμμετοχή στην κοινωνική ζωή του σχολείου είναι βασική για να υπάρξει μάθηση.

Εφαρμογή

Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να κάνουν πολλά πράγματα για να ενθαρρύνουν την κοινωνική συμμετοχή με τρόπους που διευκολύνουν τη μάθηση:
1. Μπορούν να αναθέσουν στους μαθητές να εργαστούν σε ομάδες και να αναλάβουν το ρόλο του καθοδηγητή που δίνει συμβουλές και στηρίζει την ομάδα.
2. Μπορούν να διαμορφώσουν τη σχολική αίθουσα με τέτοιο τρόπο που να περιλαμβάνει κοινούς χώρους εργασίας και κοινή χρήση των υλικών.
3. Μέσα από το παράδειγμα και την καθοδήγηση μπορούν να διδάξουν στους μαθητές πώς να συνεργάζονται μεταξύ τους.
4. Μπορούν να δημιουργήσουν συνθήκες όπου οι μαθητές θα αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, για να εκφράσουν τη γνώμη τους και να αξιολογήσουν τα επιχειρήματα των άλλων μαθητών.
5. Μία σημαντική πλευρά της κοινωνικής μάθησης είναι η σύνδεση του σχολείου με την ευρύτερη κοινότητα. Με αυτόν τον τρόπο διευρύνονται οι ευκαιρίες των μαθητών για κοινωνική συμμετοχή.

3. Δραστηριότητες που έχουν νόημα

Οι άνθρωποι μαθαίνουν καλύτερα όταν συμμετέχουν σε δραστηριότητες που θεωρούν χρήσιμες για την πραγματική ζωή και έχουν σχέση με την κουλτούρα τους.

Εφαρμογή

Υπάρχουν πολλά πράγματα που οι εκπαιδευτικοί μπορούν να κάνουν για να προσδώσουν μεγαλύτερο νόημα στις σχολικές δραστηριότητες. Ένα από αυτά είναι να ενσωματώσουν τις δραστηριότητες αυτές μέσα σε κάποιο αυθεντικό πλαίσιο. Παράδειγμα ενός αυθεντικού πλαισίου είναι το περιβάλλον μέσα στο οποίο η δραστηριότητα αυτή συνήθως χρησιμοποιείται στην πραγματική ζωή. Για παράδειγμα, οι μαθητές μπορούν να βελτιώσουν τις ικανότητές τους στην προφορική γλώσσα και επικοινωνία συμμετέχοντας σε συζητήσεις. Μπορούν να βελτιώσουν τις ικανότητές τους στο γραπτό λόγο αν εμπλακούν στη σύνταξη μιας εφημερίδας της τάξης τους. Οι μαθητές μπορούν να μάθουν Φυσική συμμετέχοντας σε μία συνθετική εργασία για το περιβάλλον της κοινότητας ή του σχολείου. Το σχολείο μπορεί να βρίσκεται σε επαφή με τους επιστήμονες της περιοχής και να τους προσκαλεί για συζήτηση ή να αφήνει τα παιδιά να τους επισκέπτονται στο χώρο δουλειάς τους.

Όσον αφορά στις πολιτισμικές διαφορές, είναι σημαντικό για τους εκπαιδευτικούς να γνωρίζουν τις πολιτισμικές διαφορές των παιδιών της τάξης τους και να τις σέβονται. Πρέπει να τις βλέπουν ως πλεονέκτημα πάνω στο οποίο μπορούν να χτίσουν κι όχι ως ένα αρνητικό στοιχείο.

4. Σύνδεση των νέων πληροφοριών με τις προϋπάρχουσες γνώσεις

Οι νέες γνώσεις δομούνται πάνω στη βάση των όσων ήδη καταλαβαίνουμε και πιστεύουμε.

Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές να ενεργοποιήσουν τις προηγούμενες γνώσεις τους και να τις αξιοποιήσουν για καλύτερες επιδόσεις στα σχολικά έργα. Αυτό μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους:
1. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να συζητούν το περιεχόμενο του μαθήματος πριν αρχίσουν τη διδασκαλία, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι μαθητές έχουν τις απαραίτητες προϋπάρχουσες γνώσεις και για να τις ενεργοποιήσουν.
2. Συνήθως οι προϋπάρχουσες γνώσεις των μαθητών είναι ελλιπείς ή υπάρχουν εσφαλμένες ιδέες και καίριες παρανοήσεις. Οι εκπαιδευτικοί δεν αρκεί να γνωρίζουν ότι οι μαθητές ξέρουν κάτι για το θέμα που θα αναπτυχθεί. Πρέπει να διερευνήσουν τις προϋπάρχουσες γνώσεις των μαθητών σε βάθος, έτσι ώστε να μπορέσουν να εντοπίσουν τις εσφαλμένες ιδέες και παρανοήσεις.
3. Μπορεί να χρειαστεί οι εκπαιδευτικοί να ανατρέξουν στα περασμένα για να καλύψουν την σημαντική προαπαιτούμενη ύλη ή να ζητήσουν από τους μαθητές να κάνουν κάποια προκαταρκτική εργασία μόνοι τους.
4. Οι ερωτήσεις που κάνει ο εκπαιδευτικός μπορεί να είναι πολύ χρήσιμες για να βοηθηθούν οι μαθητές να δουν τη σχέση ανάμεσα σε όσα μαθαίνουν και σε όσα ήδη γνωρίζουν.
5. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές να δουν τη σχέση αυτή και να κάνουν διορθώσεις. Αυτό μπορούν να το πετύχουν δίνοντας ένα μοντέλο ή πλαίσιο που οι μαθητές θα το χρησιμοποιήσουν ως σκαλωσιά στην προσπάθειά τους να βελτιώσουν την επίδοσή τους.

5. Χρήση στρατηγικών

Οι άνθρωποι μαθαίνουν αξιοποιώντας αποτελεσματικές και ευέλικτες στρατηγικές που τους βοηθούν να καταλαβαίνουν, να σκέφτονται λογικά, να απομνημονεύουν και να λύνουν προβλήματα.

Εφαρμογή

Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να αναγνωρίσουν τη βαρύτητα της απόκτησης και εφαρμογής διαφόρων στρατηγικών από τους μαθητές. Η διδασκαλία στρατηγικών μπορεί να γίνει άμεσα ή έμμεσα. Στη δεύτερη περίπτωση, ο εκπαιδευτικός μπορεί να δώσει στους μαθητές μία κατάσταση προβλήματος και να υποδείξει τη διαδικασία διερεύνησης ή να υποβάλλει βασικές ερωτήσεις. Για παράδειγμα, στα γλωσσικά μαθήματα, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να δείξουν πολύ συγκεκριμένα στους μαθητές πώς να επισημαίνουν τα σημαντικά σημεία ενός κειμένου και πώς να τα συνοψίζουν. Σε άλλη περίπτωση, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να ζητήσουν από μία ομάδα μαθητών να συζητήσουν ένα κείμενο και το συνοψίσουν. Στη διαδικασία αυτή βοηθούν τους μαθητές και τους προσφέρουν ένα μοντέλο προς μίμηση συμμετέχοντας στη συζήτηση και ρωτώντας καθοριστικές ερωτήσεις. Στα μαθήματα των φυσικών επιστημών, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να δείξουν στους μαθητές πώς να κάνουν πειράματα: πώς να διατυπώνουν υποθέσεις, πώς να κάνουν συστηματική καταγραφή των αποτελεσμάτων τους και πώς να τα αξιολογούν.

6. Ανάπτυξη της αυτορρύθμισης και του αναστοχασμού

Οι μαθητές πρέπει να ξέρουν πώς να σχεδιάζουν και να παρακολουθούν τη μάθησή τους, πώς να θέτουν τους δικούς τους μαθησιακούς στόχους και πώς να διορθώνουν τα λάθη τους.

Εφαρμογή

Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές να αναπτύξουν την αυτορρύθμιση και τον αναστοχασμό δίνοντάς τους ευκαιρίες
1) να σχεδιάσουν πώς να λύνουν προβλήματα, να οργανώνουν πειράματα, να διαβάζουν βιβλία κλπ.
2) να αξιολογούν τις προτάσεις, τα επιχειρήματα, τις λύσεις προβλημάτων κλπ. των άλλων ή των ίδιων
3) να ελέγχουν τον τρόπο σκέψης τους και να θέτουν ερωτήματα στον εαυτό τους για την κατανόησή τους (Γιατί κάνω αυτό που κάνω; Πόσο καλά το κάνω; Τι απομένει να κάνω; κλπ.)
4) να αναπτύσσουν ρεαλιστικές γνώσεις για τον εαυτό τους ως μαθητές (Είμαι καλός στη Γλώσσα, αλλά χρειάζομαι δουλειά στα Μαθηματικά),
5) να θέτουν τους δικούς τους μαθησιακούς στόχους, και
6) να γνωρίζουν ποιες είναι οι πιο αποτελεσματικές στρατηγικές που πρέπει να χρησιμοποιήσουν και πότε να τις χρησιμοποιήσουν.

7. Στόχος η κατανόηση κι όχι η απομνημόνευση

Η μάθηση είναι καλύτερη όταν το υλικό οργανώνεται γύρω από γενικές αρχές και εξηγήσεις αντί να βασίζεται στην απομνημόνευση απομονωμένων στοιχείων και διαδικασιών.

Εφαρμογή

Πώς μπορεί να διδάξει ο εκπαιδευτικός με στόχο την κατανόηση; Οι ακόλουθες είναι μερικές προτάσεις για δραστηριότητες που μπορούν να βοηθήσουν στην κατανόηση της ύλης που έχει διδαχθεί:
1. Ζητήστε από τους μαθητές να εξηγήσουν ένα φαινόμενο ή μία έννοια με δικά τους λόγια.
2. Δείξτε στους μαθητές πώς να δίνουν παραδείγματα που δείχνουν πώς εφαρμόζεται μία αρχή ή πώς λειτουργεί ένας νόμος.
3. Οι μαθητές πρέπει να είναι σε θέση να λύνουν χαρακτηριστικά προβλήματα στο χώρο του γνωστικού πεδίου. Τα προβλήματα μπορούν να είναι αυξανόμενου βαθμού δυσκολίας καθώς οι μαθητές αποκτούν μεγαλύτερη εμπειρία.
4. Όταν οι μαθητές καταλαβαίνουν την ύλη, μπορούν να εντοπίζουν ομοιότητες και διαφορές, μπορούν να συγκρίνουν και να αντιπαραβάλλουν και μπορούν να κατανοούν και να δημιουργούν αναλογίες.
5. Διδάξτε στους μαθητές σας πώς να εξάγουν γενικές αρχές από τις συγκεκριμένες περιπτώσεις και πώς να γενικεύουν από τα επιμέρους παραδείγματα.

 

Πηγή: Πώς μαθαίνουν οι μαθητές. Στέλλα Βοσνιάδου, Καθηγήτρια Γνωστικής Ψυχολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης (ΜΙΘΕ)

 

10 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

•  Θέτουμε ξεκάθαρους στόχους/Είμαστε ξεκάθαροι με το τι επιθυμούμε να μάθουν οι μαθητές μας.

• Ενημερώνουμε τους μαθητές μας τι χρειάζεται να γνωρίζουν και τους δείχνουμε τι χρειάζεται να είναι ικανοί να κάνουν.
   
• Χρησιμοποιούμε ερωτήσεις για να ελέγξουμε την κατανόηση των μαθητών μας.
   
• Δίνουμε τη δυνατότητα στους μαθητές μας να συνοψίσουν τις νέες πληροφορίες με έναν διαγραμματικό τρόπο - δημιουργώντας εννοιολογικούς χάρτες / αναπαραστάσεις.
   
• Δίνουμε στους μαθητές μας χρόνο, μέσω αποσβαίνουσας καθοδήγησης, να κάνουν πρακτική στις νέες γνώσεις και δεξιότητες. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι μαθητές τα καταφέρνουν καλύτερα όταν μετά από έναν ορισμένο χρόνο τους δίνεται η δυνατότητα να ασχοληθούν με πρακτικό τρόπο με το ίδιο θέμα.
   
• Προσφέρουμε στους μαθητές μας ανατροφοδότηση έτσι ώστε να μπορούν να βελτιώσουν την προσπάθειά τους και τις πρακτικές τους. 
   
• Διαθέτουμε τον απαραίτητο χρόνο που χρειάζεται κάθε παιδί για να πετύχει/να βιώσει το αίσθημα της επιτυχίας.
   
• Ενθαρρύνουμε και προωθούμε την από κοινού/ομαδική εργασία των μαθητών μας με κατάλληλα μαθησιακά έργα και παραγωγικούς τρόπους.
   
• Διδάσκουμε στους μαθητές μας στρατηγικές, όπως βέβαια και περιεχόμενο.
   
• Καλλιεργούμε τις μεταγνωστικές τους δεξιότητες.

Πηγή: Top 10 Evidence Based Teaching Strategies

ΓΙΑΤΙ ΜΕ ΠΡΟΣΕΛΚΥΟΥΝ ΤΑ "ΛΑΘΟΣ ΑΤΟΜΑ";

Πόσες φορές έχεις αναρωτηθεί είτε σιωπηλά ξαπλωμένη στο κρεβάτι σου, είτε φωναχτά παρέα με τις φίλες σου: "Τι συμβαίνει και τραβάω συνεχώς το λάθος άτομο;" "Γιατί εμπλέκομαι διαρκώς σε προβληματικές σχέσεις;" "Γιατί τα πράγματα στη σχέση μου να είναι πάντα τόσο δύσκολα;"...

Μήπως, όμως, η ερώτηση θα έπρεπε να είναι άλλη, δηλαδή: "Γιατί το μοτίβο επαναλαμβάνεται; Γιατί δεν τραβάω τις μη προβληματικές περιπτώσεις;" "Στην πραγματικότητα φταίνε οι άλλοι ή εγώ η ίδια με τις επιλογές που κάνω;"

Φαίνεται πως τις περισσότερες φορές προσελκύουμε αυτό που αντανακλούμε στους άλλους. Εάν εκπέμπω αδυναμία, θα προσελκύσω κάποιον που θα επιθυμεί να με εξουσιάζει. Εάν δεν πιστεύω πως μπορώ να έχω το καλύτερο στη ζωή μου, θα καταλήξω όντως με κάτι αρκετά λιγότερο από αυτό που μου αξίζει. Γενικότερα, εάν δεν είμαι συναισθηματικά ώριμη, δύσκολα θα κάνω την πιο κατάλληλη για μένα επιλογή συντρόφου και ακόμα πιο δύσκολα θα διαχειριστώ αποτελεσματικά τη σχέση μου. 

ΓΙΑΤΙ ΔΙΑΛΕΓΩ ΚΑΘΕ ΦΟΡΑ ΤΟΝ ΛΑΘΟΣ ΣΥΝΤΡΟΦΟ

1. Έτσι έχω μάθει. Πολλές φορές μέσα στη σχέση μπορεί να αναπαράγεις πρότυπα που έχεις διδαχθεί στα πλαίσια της πατρικής σου οικογένειας. Εάν, για παράδειγμα, ο πατέρας σου είχε υψηλές απαιτήσεις από εσένα και ένιωθες πως ότι κι αν έκανες δεν ήταν ποτέ αρκετό, είναι πιθανό να επιλέξεις έναν σύντροφο ο οποίος θα επιβεβαιώνει με τη στάση του ότι είσαι ανεπαρκής. Ωστόσο, επειδή εσύ δυσκολεύεσαι να αποδεχτείς ότι κάποιος θα ήθελε να είναι πραγματικά μαζί σου για αυτό που είσαι, το πιο πιθανό είναι να προσπαθήσεις να υιοθετήσεις συμπεριφορές που δεν σε αντιπροσωπεύουν προκειμένου να γίνεις αρεστή στον σύντροφό σου. Έτσι, όμως, μπορεί να συμβάλλεις στη διαιώνιση προβληματικών και ψυχοφθόρων σχέσεων
2. Η δύναμη της συνήθειας. Όσο οξύμωρο κι αν ακούγεται φαίνεται πως το άτομο επιλέγει να εμπλέκεται σε καταστάσεις που του είναι οικείες, ακόμη κι όταν έχει διαπιστώσει πως του κάνουν κακό. Αυτό γιατί καθετί το άγνωστο, προκαλεί στρες. Αναρωτήσου: "Μήπως φοβάσαι να δοκιμάσεις συμπεριφορές που είναι πρωτόγνωρες για σένα ακόμα κι όταν αναγνωρίζεις πως οι ερωτικές σου επιλογές καταλήγουν συστηματικά λανθασμένες;   
3. Επιλογή βασισμένη σε λάθος λόγους. Ο άνθρωπος είναι ον κοινωνικό και για αυτό νιώθει έντονη την ανάγκη για αποδοχή και συντροφικότητα. Μήπως, όμως, σε νοιάζει περισσότερο από ότι θα έπρεπε η γνώμη της οικογένειας, των φίλων, των συναδέλφων σου; Εάν φοβάσαι να είσαι για κάποια περίοδο της ζωή σου μόνη, εάν αγχώνεσαι για το πότε θα παντρευτείς ή εάν νιώθεις πως ο περίγυρός σου σε κατακρίνει για την απουσία ερωτικού συντρόφου, τότε είναι πιθανό να επιζητάς απεγνωσμένα μια σχέση, δίχως να φιλτράρεις πραγματικά αυτόν που έχεις απέναντί σου. Συνήθως, όσο μεγαλύτερο είναι το άγχος σου να κάνεις μία σχέση, τόσο πιο αποτυχημένη είναι και η επιλογή σου
4. Αναζητώ το "μπαστουνάκι μου". Όλοι θέλουμε να νιώθουμε ασφάλεια και να γνωρίζουμε πως έχουμε στο πλάι μας άτομα για να βασιστούμε πάνω τους. Ωστόσο, το να επιθυμούμε την βοήθεια των άλλων, είναι κάτι το τελείως διαφορετικό από το να πιστεύουμε ότι δεν μπορούμε να τα καταφέρουμε βασιζόμενοι στις δικές μας και μόνο δυνάμεις. Πιστεύεις στον εαυτό και την αξία σου ή περιμένεις να νιώσεις σημαντική μέσα από τον σύντροφό σου; Μήπως τείνεις να δημιουργείς σχέσεις συναισθηματικής εξάρτησης που τραυματίζουν την αυτοεκτίμηση και τον αυτοσεβασμό σου;
5. Πιστεύω ότι η ευτυχία βρίσκεται σε αυτά που δεν έχω. Είναι σημαντικό να προσπαθείς να εξελίσσεσαι συνεχώς ως άτομο, να θέτεις νέους στόχους και να προσπαθείς να υλοποιείς τα όνειρά σου. Ωστόσο, εάν μπεις σε μια διαδικασία αναζήτησης του "ιδανικού συντρόφου" και αυτό γίνει αυτοσκοπός, είναι πιθανό να αφήνεις κάθε φορά την ευτυχία να γλιστρά μέσα από τα χέρια σου. Μάθε να νιώθεις ικανοποίηση με αυτά που έχεις τη δεδομένη στιγμή. Ο άντρας που εσύ "κυνηγάς", αλλά εκείνος δεν διάκειται θετικά απέναντί σου, δε σημαίνει πως είναι αυτός που θα σε κάνει να νιώσεις ευτυχία και ολοκλήρωση!
6. Μου αρέσουν τα "κακά παιδιά". Οι προσδοκίες σου από έναν ερωτικό σύντροφο θα πρέπει να είναι σύστοιχες με τα βασικά στοιχεία του χαρακτήρα του. Μπορεί, για παράδειγμα, να σε προσελκύει η ανεμελιά, η ανοιχτή στάση σε νέες εμπειρίες, η σκληρότητα και η παρορμητικότητα του "κακού παιδιού", αλλά δεν είναι δυνατόν να τον φαντάζεσαι να περνάει το βράδυ του μαζί σου ενώ χαλαρώνετε με μια αγκαλιά στον καναπέ. Δεν μπορείς να ονειρεύεσαι ότι θα δεθεί συναισθηματικά μαζί σου και θα είσαι προτεραιότητά του. Προσπάθησε να ορίσεις τις ουσιαστικές ανάγκες που επιθυμείς να ικανοποιεί ο σύντροφός σου

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ

Η επαναλαμβανόμενη επιλογή λάθος ερωτικού συντρόφου ουσιαστικά αποτελεί ένα μοτίβο που κυριαρχεί στη ζωή σου. Προκειμένου να το "σπάσεις":

Αναρωτήσου πού μπορεί να έχει τις ρίζες της η δημιουργία αυτού του μοτίβου. Ποιοί παράγοντες έχουν συμβάλει στη διαιώνισή του;

Παρατήρησε ποιός τύπος ανδρός καταλήγει "τοξικός" για σένα, αλλά παρόλα αυτά σε προσελκύει. Ποιά είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του; Ποιόν σου θυμίζει;

Προσπάθησε να κατανοήσεις τους λόγους για τους οποίους νιώθεις έλξη για τον συγκεκριμένο τύπο συντρόφου. Τι κερδίζεις από αυτόν; 

Εντόπισε τι πραγματικά επιθυμείς να σου προσφέρει ο σύντροφός σου

 

Απόφυγε να κατευθύνουν τις επιλογές στο το άγχος και ο φόβος του "θα μείνω μόνη μου για πάντα"

Μάθε να είσαι ανεξάρτητη

Καλό είναι να μην συμβιβάζεσαι με το παραμικρό

Ενίσχυσε την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθησή σου. Εάν εσύ πρώτα δεν πιστέψεις στην αξία σου, δε θα το κάνει και κανείς άλλος

Σίγουρα το να βρεις τον κατάλληλο σύντροφο για σένα, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ούτε, όμως, και ακατόρθωτη! Όταν καταλάβεις τους κύριους λόγους για τους οποίους ελκύεσαι από "λάθος άτομα", θα μπορέσεις να βρεις πιο εύκολα αυτόν που σου αξίζει πραγματικά.

Θυμήσου: "Κανείς δεν μπορεί να σε πληγώσει χωρίς τη συγκατάθεσή σου" (Μαχάτμα Γκάντι).

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΤΡΕΣ;

Κατά τη διάρκεια της ημέρας αναφέρουμε συχνά εκφράσεις όπως: «είμαι στρεσαρισμένος», «νιώθω στρες», «πιέζομαι απίστευτα σήμερα»… Ωστόσο, οι περισσότεροι από μας είμαστε μπερδεμένοι σχετικά με το τι είναι ακριβώς το στρες και ποιοι παράγοντες το προκαλούν.



Αναρωτηθείτε λοιπόν:

Χάνετε συχνά την ψυχραιμία σας;

Νιώθετε ότι δεν αντέχετε τους γύρω σας και προτιμάτε να μένετε μακριά τους;

Πιάνετε τον εαυτό σας να μιλάει, να γράφει στο lap top και να τρώει ταυτόχρονα;

Αναζητάτε συχνά τις λιχουδιές που είναι κρυμμένες στο ψυγείο ή στα ντουλάπια της κουζίνας;

Δεν θυμάστε από πότε έχετε να κοιμηθείτε πραγματικά με την ψυχή σας;

Νιώθετε το στομάχι σας να διαμαρτύρεται συχνά από τους πόνους;

Εύχεστε η μέρα να είχε άλλες 24 ώρες;

Βρίσκετε τη λέξη «χαλάρωση» μόνο στο λεξικό;

Χμμμ…τώρα μάλλον έχετε αρχίσει να πλησιάζετε τον ορισμό του στρες!



Το στρες είναι αυτό που νιώθετε όταν δεν μπορείτε να αντεπεξέλθετε, βασιζόμενοι στις προσωπικές σας δυνάμεις και ικανότητες, στις απαιτήσεις του περιβάλλοντός σας. Πρόκειται για μια συνεχώς αυξανόμενη πίεση που διαρκεί για μεγάλα χρονικά διαστήματα και που σας κάνει να νιώθετε ότι χάνετε τον έλεγχο!



Μην ξεχνάμε όμως και τη θετική όψη του στρες (eustress)! Το eustress μας κινητοποιεί για δράση και δημιουργικότητα. Δίχως αυτό θα μέναμε στατικοί και  δίχως κίνητρο για εξέλιξη.



Όπως είπε άλλωστε και ο «πατέρας του στρες» H. Selye: «το στρες μπορεί να αποτελεί για κάποιο άτομο την τροφή του και για κάποιο άλλο το δηλητήριό του, το πιπέρι της ζωής ή το φιλί του θανάτου».

ΤΟ ΣΤΡΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΟΔΗΓΗΣΕΙ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΣΕ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ!

Στις μέρες μας η οικονομική κρίση αποτελεί το μόνιμο θέμα συζήτησης και όχι μόνο, καθώς το στρες που δημιουργείται λόγω αυτής ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την αύξηση των προβλημάτων ψυχικής αλλά και σωματικής υγείας. Επιπρόσθετα, η οικονομική ανασφάλεια φαίνεται να ενοχοποιείται για την αύξηση των αυτοκτονιών σε χώρες που πλήττονται από κοινωνικές ανατροπές, μεταξύ των οποίων βρίσκεται και η Ελλάδα.

Πιο συγκεκριμένα τόσο το οξύ όσο και το χρόνιο στρες που βιώνει ο Έλληνας πολίτης λόγω της απότομης μείωσης του εισοδήματος, των περικοπών σε επιδόματα και συντάξεις, της ανεργίας και της επιβολής έκτακτων εισφορών, οδηγούν στην εμφάνιση διαταραχών του συναισθήματος – και κυρίως δυσθυμίας, κατάθλιψης και αγχωδών διαταραχών – αλλά και σε νοσήματα με επιπτώσεις σε οργανικό επίπεδο, όπως καρδιακές παθήσεις, καρκίνος, διαταραχές του πεπτικού συστήματος. Παράλληλα, δεν είναι λίγες οι φορές που παρατηρείται το φαινόμενο της αυτοχειρίας, καθώς όταν το άτομο νιώθει ότι όλοι οι κόποι και οι προσπάθειές του για μια καλύτερη ζωή γκρεμίζονται από τη μια στιγμή στην άλλη, κυριεύεται από ένα έντονο αίσθημα απελπισίας και απόγνωσης με αποτέλεσμα η αυτοκτονία να μοιάζει με λύτρωση. 

Τα άτομα που είναι πιο ευάλωτα στο στρες της οικονομικής κρίσης φαίνεται να είναι:

•   Άνδρες μεταξύ 35-50 ετών που βιώνουν ραγδαίες αλλαγές σε επαγγελματικό επίπεδo
• Γυναίκες με βασικό χαρακτηριστικό της προσωπικότητας το άγχος, που έχουν να ανταπεξέλθουν παράλληλα σε πολλαπλούς ρόλους και που στερούνται ουσιαστικών διαπροσωπικών σχέσεων
•  Άτομα που πάσχουν από σωματική ή ψυχική νόσο
• Άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Όσοι έχουν να αντιμετωπίσουν παράλληλα προβλήματα στην προσωπική και κοινωνική τους ζωή
•  Όσοι λόγω των οικονομικών περικοπών μετακινούνται σε χαμηλότερη κοινωνική τάξη

Μερικές χρήσιμες συμβουλές:

·    Ασχοληθείτε με δραστηριότητες που σας γεμίζουν με χαρά και ικανοποίηση. Δεν χρειάζεται να είναι πάντα κάτι με υψηλό οικονομικό κόστος. Δοκιμάστε βόλτες στην παραλία, ζωγραφική, συγκεντρώσεις με φίλους στο σπίτι, επίσκεψη σε μια έκθεση ή παράσταση της αρεσκείας σας

·       Αφήστε για λίγο στην άκρη την ενημέρωση από τα ΜΜΕ για τις κοινωνικό – οικονομικές εξελίξεις, γιατί διαφορετικά αυξάνεται το στρες, ο αρνητικός τρόπος σκέψης, η απελπισία και η απόγνωση

·      Προσπαθήστε να βρείτε νέους τρόπους να αντισταθμίσετε τα όσα χάνετε.

 

·    Παρόλο που οι καιροί είναι δύσκολοι και πιεστικοί αναζητήστε τα θετικά που συμβαίνουν αυτή τη στιγμή στη ζωή σας και μην επικεντρώνεστε μόνο στα αρνητικά

·     Εάν διαπιστώσετε πως κάποιος δικός σας άνθρωπος σκέφτεται την αυτοκτονία ως διέξοδο στα προβλήματά του, ακούστε τον προσεκτικά και προτείνετε πιθανές εναλλακτικές λύσεις. Τονίστε του ότι σε στιγμές απελπισίας δεν σκεφτόμαστε καθαρά και γι’ αυτό οι βεβιασμένες ενέργειες δεν είναι αποτελεσματικές. Ωστόσο, καλό είναι να τον παραπέμψετε άμεσα σε κάποιον ψυχίατρο ή ψυχολόγο

Είναι γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα το άτομο χάνει πιο εύκολα τον έλεγχο του εαυτού του και οι λόγοι είναι κυρίως οικονομικοί. Ωστόσο, ας έχουμε πάντα στο μυαλό μας πως «ότι δεν σκοτώνει σε κάνει πιο δυνατό»! Μπορούμε να τα βγάλουμε πέρα και ακόμα κι αν νιώθουμε αδύναμοι και αβοήθητοί η συμβολή ενός ψυχολόγου / ψυχιάτρου μπορεί να αποβεί καταλυτική.

Ελπίδα Μ. Παναγιωτουνάκου

Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια

Ειδ. Αιγινήτειο Παν/κο νοσ.

Diploma in Dyslexia

Msc Έλεγχος του Στρες και Προαγωγή της Υγείας

Ιατρική Αθηνών