ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΟΥ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΠΕΝΘΟΥΣ

Η διαχείριση της απώλειας ενός αγαπημένου μας προσώπου αποτελεί σε κάθε περίπτωση μια ιδιαίτερα δύσκολη κατάσταση. Η αποδοχή ενός τόσο τραγικού γεγονότος - το οποίο αποτελεί μια μόνιμη συνθήκη - μας γεμίζει θλίψη, ενώ ταυτόχρονα μας αποδιοργανώνει και αποσυντονίζει. 

Δυστυχώς, δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές που να διώχνουν τον πόνο μακριά πιο γρήγορα ή που να μας βοηθούν να επανέλθουμε στην καθημερινότητά μας ευκολότερα. Ωστόσο, είναι καλό να γνωρίζουμε τα στάδια που αποτελούν ενδείξεις του φυσιολογικού πένθους, καθώς μέσα από αυτά μαθαίνουμε τελικά πώς να ζούμε δίχως το αγαπημένο μας πρόσωπο δίπλα μας.

Βέβαια, δεν περνάμε όλοι από όλα αυτά τα στάδια, ούτε είναι απαραίτητο να τα βιώσουμε ακριβώς με τη σειρά που θα αναφερθούν παρακάτω. Ο θρήνος αποτελεί μια προσωπική υπόθεση και είναι τόσο ξεχωριστός, όσο ξεχωριστός είναι και ο καθένας από εμάς!

1. ΑΡΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ. Αρχικά, δεν μπορούμε να πιστέψουμε ότι ένα αγαπημένο μας πρόσωπο δεν υπάρχει πια. Το άτομο που πενθεί βρίσκεται σε μια κατάσταση κλονισμού, άρνησης της πραγματικότητας ή ακόμα μπορεί να μοιάζει φαινομενικά «απαθές». Η κατάσταση αυτή είναι φυσιολογική, καθώς καθιστά ικανή την καθημερινή επιβίωση. Η άρνηση, συγκεκριμένα, βοηθά να καταλαγιάσουν η θλίψη και ο θρήνος που βιώνουμε. Μέσω αυτής ερχόμαστε σε επαφή με τόσα συναισθήματα όσα μπορούμε να αντέξουμε. Σταδιακά, γινόμαστε όλο και πιο δυνατοί, αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε την πραγματικότητα και η άρνηση υποχωρεί. Τότε, όμως, αναδύονται εντονότερα όλα εκείνα τα συναισθήματα που προσπαθούσαμε να κάνουμε πως δεν υπάρχουν..
2. ΘΥΜΟΣ. Η ματαίωση, γρήγορα δίνει τη θέση της στο θυμό. Θυμό προς τον εαυτό μας (γιατί ίσως νιώθουμε ανεπαρκείς, πως δεν κάναμε αρκετά για τον άνθρωπό μας), προς τον άνθρωπο που έφυγε και μας άφησε μόνους, προς τον γιατρό που δεν προσπάθησε αρκετά, προς αυτόν που δεν ήρθε στη νεκρώσιμο ακολουθία, προς την οικογένεια ή τους φίλους μας, θυμό ακόμα και προς τον ίδιο το Θεό. Συχνά, όταν είμαστε βυθισμένοι στη θλίψη μας, νιώθουμε αποκομμένοι από όλους και από όλα. Ο θυμός, βοηθά να συνδεθούμε και πάλι με τους γύρω μας. Να κρατηθούμε από κάτι. Δε θα πρέπει να προσπαθούμε να καταπνίξουμε το θυμό μας, γιατί αποτελεί ένα απαραίτητο στάδιο στη διαδικασία της επούλωσης των πληγών μας. Άλλωστε, ο θυμός είναι άλλη μια ένδειξη της έντασης της αγάπης μας για το πρόσωπο που δεν είναι πια κοντά μας
3. ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ. Η φυσιολογική αντίδραση στα συναισθήματα της αβοηθητότητας και της ευαλωτότητας είναι η ανάγκη μας να ανακτήσουμε τον έλεγχο της ζωής μας. Τότε είναι που μας κατακλύζουν όλα τα «Μακάρι να..» και τα «Τι θα είχε γίνει αν..». Θέλουμε να γυρίσουμε στη ζωή μας όπως ήταν πριν χάσουμε τον αγαπημένο μας. Συχνά ευχόμαστε να μπορούσαμε να γυρίσουμε τον χρόνο πίσω προκειμένου να διορθώσουμε λανθασμένες επιλογές μας..Τότε είναι που μπορεί να εμφανιστεί και το αίσθημα της ενοχής..
4. ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ. Τη στιγμή που οι γύρω μας ίσως να αναμένουν πως θα αρχίσουμε να νιώθουμε καλύτερα, είναι πιθανό να βυθιστούμε σε βαθειά κατάθλιψη. Η κατάσταση αυτή αποτελεί ένα φυσιολογικό στάδιο του θρήνου και δε συνδέεται με την κατάθλιψη ως ψυχική διαταραχή, αλλά ως συναίσθημα αναμενόμενο μετά τη συνειδητοποίηση της απώλειάς μας. Συχνά, η υπερυπνία γίνεται το καταφύγιό μας, νιώθουμε διαρκώς κουρασμένοι, απαισιόδοξοι για το μέλλον, ενώ είναι πιθανό να εμφανίσουμε και δυσκολίες στη συγκέντρωση. Μάλιστα, δεν είναι λίγες οι φορές που επιθυμούμε την απομόνωση και την ενασχόληση με δραστηριότητες που συνηθίζαμε να μοιραζόμαστε με τον αγαπημένο μας που δεν είναι πια κοντά μας ή να εκδηλώνουμε μια έντονη προσκόλληση σε μνήμες του παρελθόντος. Η κατάθλιψη γίνεται ανησυχητική εάν ξεπεράσει σε διάρκεια τους 2 μήνες, όπως και στην περίπτωση που καθιστά δυσλειτουργική την καθημερινότητά μας
5. ΑΠΟΔΟΧΗ. Η αποδοχή συχνά συγχέεται λανθασμένα με το «είμαι καλά». Ποτέ δε θα είμαστε «καλά» μετά την απώλεια του αγαπημένου μας προσώπου. Ωστόσο, από ένα σημείο και έπειτα αποδεχόμαστε τη νέα κατάσταση και μαθαίνουμε να ζούμε με τα νέα δεδομένα. Η ζωή μας έχει πλέον αλλάξει και εμείς καλούμαστε να επιδείξουμε ευελιξία και προσαρμογή. Είναι πιθανό, για παράδειγμα, να χρειαστεί να αναλάβουμε νέους ρόλους, να συνάψουμε νέες σχέσεις, να ενδυναμώσουμε κάποιες από τις παλαιότερες. Το ότι αρχίζουμε να απολαμβάνουμε και πάλι τη ζωή, δε σημαίνει ότι προδίδουμε το αγαπημένο μας πρόσωπο που δεν είναι πια κοντά μας. Αντί να αρνηθούμε τα συναισθήματά μας, είναι σημαντικό να αφουγκραστούμε τις ανάγκες μας και να προσπαθήσουμε να τις καλύψουμε

Σε κάθε περίπτωση, η διαχείριση της απώλειας αποτελεί μια βαθειά προσωπική υπόθεση και κανείς δεν μπορεί να κατανοήσει πλήρως το πώς νιώθουμε και το πόσο δύσκολο είναι για εμάς να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα. Ωστόσο, είναι σημαντικό να αφήσουμε τους ανθρώπους, τους οποίους πραγματικά νιώθουμε κοντά μας, να μας προσφέρουν παρηγοριά και υποστήριξη. Το καλύτερο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε είναι να αφήσουμε ελεύθερο τον εαυτό μας να βιώσει το θρήνο, δίχως να καταπιέζουμε τα συναισθήματά μας. Σε τέτοιες στιγμές, είναι μάλλον «αφύσικο» να στεκόμαστε δυνατοί και αλώβητοι. Η αντίσταση το μόνο που κάνει είναι να παρατείνει την φυσιολογική διαδικασία της επούλωσης των πληγών…

Ελπίδα Μ. Παναγιωτουνάκου

Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια

Ειδ. Αιγινήτειο Παν/κο νοσ.

Diploma in Dyslexia

Msc Έλεγχος του Στρες και Προαγωγή της Υγείας

Ιατρική Αθηνών

Τηλ.: 210 81 41 570, Κιν.: 697 40 12 477

Ανοίξεως – Σταμάτας 2, Άνοιξη

Web page: http://www.wix.com/elpidapan/panagiotounakou