ΧΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΣΑΣ!

Η αυτοεκτίμηση εξαρτάται από το σύνολο των αντιλήψεων, πεποιθήσεων και συναισθημάτων που έχει το άτομο για τον εαυτό του, σε μια δεδομένη στιγμή της ζωής του. Διαφέρει από την αυτοπεποίθηση, γιατί ενώ η πρώτη πηγάζει από την αξιολόγηση του εαυτού, η δεύτερη πηγάζει από την αξιολόγηση των ικανοτήτων του ατόμου στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της ζωής. Ωστόσο, το σίγουρο είναι πως τόσο η έλλειψη αυτοπεποίθησης όσο και αυτοεκτίμησης συμβάλλει στην ανάπτυξη της αποθάρρυνσης, κατά την οποία το άτομο πιστεύει ότι δεν αξίζει.

Μερικοί από τους πιο συνηθισμένους τρόπους με τους οποίους το άτομο αποθαρρύνει τον εαυτό του, είναι:

1. Υπερβολικά υψηλές προσδοκίες. «Πρέπει να είμαι τέλειος», «Πρέπει να είμαι πάντα πρώτος», είναι μερικές από τις πεποιθήσεις που κυριαρχούν στο άτομο που περιμένει πάντα πολλά από τον εαυτό του
2. Μη ρεαλιστικοί στόχοι
3. Υπερβολική έμφαση στον ανταγωνισμό. Τα άτομα αυτά συγκρίνουν διαρκώς τον εαυτό τους με τους άλλους και αδυνατούν να αποδεχθούν μια αποτυχία τους
4. Έμφαση στα αδύνατα σημεία. Αφορά στα άτομα που βλέπουν μόνο τα λάθη και τις αδυναμίες τους και που αδυνατούν να αναγνωρίσουν τα επιτεύγματά τους
5. Έλλειψη εμπιστοσύνης στις ικανότητές μας. Τα άτομα που είναι πεπεισμένα ότι θα αποτύχουν, γιατί νιώθουν ανεπαρκή, συνήθως αναπτύσσουν συμπεριφορές που τελικά επιβεβαιώνουν τις δυσοίωνες προσδοκίες τους

Η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμηση, αλλάζουν καθώς το παιδί μεγαλώνει και έρχεται αντιμέτωπο με ποικίλες εμπειρίες και ερεθίσματα. Ο γονιός, καλό είναι να αφουγκράζεται τις ανησυχίες του παιδιού του και να προσπαθεί να το ενδυναμώνει καθημερινά, ώστε τελικά να καταφέρει να εξελιχθεί σε ένα επαρκές και δυναμικό άτομο.

Μερικές χρήσιμες συμβουλές:

·         Επιβραβεύστε το παιδί σας όποτε τα καταφέρνει καλά, ακόμα και σε πράγματα που τα θεωρείτε πολύ απλά και καθημερινά (π.χ. «Μπράβο που έδεσες τα κορδόνια σου»)

·         Τονίστε τις θετικές του συμπεριφορές (π.χ. «Χαίρομαι πάρα πολύ που απόψε πήγες στο κρεβάτι σου δίχως γκρίνιες και πείσματα!»)

·         Αναπτύξτε ρεαλιστικές προσδοκίες. Δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα για ένα παιδί να νιώθει ότι συνεχώς απογοητεύει τον γονέα του, όσο και αν προσπαθεί

·         Μην κάνετε εσείς για τα παιδιά πράγματα που μπορούν να κάνουν μόνα τους με λίγη προσπάθεια. Η υπερπροστασία προκαλεί ανασφάλεια

·         Ενθαρρύνετέ το να δοκιμάσει καινούρια πράγματα 

-    Μάθετέ του να επιμένει, να υπομένει και να αγωνίζεται μέχρι να πετύχει τους στόχους του

·         Θυμηθείτε πως πάντα χαρακτηρίζουμε τη συμπεριφορά και όχι το ίδιο το παιδί (π.χ. «ήταν πολύ κακό που μίλησες άσχημα» και όχι «είσαι κακό παιδί, δε σε αγαπάω πια»)

·         Βοηθήστε το παιδί σας να αποδεχτεί πως όλοι μας έχουμε τόσο δυνατά όσο και αδύναμα σημεία. Το θέμα είναι να βρίσκουμε τρόπους ώστε τα πρώτα να αναπληρώνουν τα δεύτερα

·         Αποφύγετε τις συγκρίσεις. «Όχι έτσι, βρε παιδί μου, κοίτα τι ωραία που ζωγραφίζει το κοριτσάκι».

·         Όταν θέτετε κανόνες, μην τους αγνοείτε μετά. Για να έχει ένα παιδί πίστη στον εαυτό του, πρέπει να έχει και στους γονείς του

·         Δημιουργήστε ένα κλίμα στοργής, ασφάλειας και διαλλακτικότητας στο σπίτι. Η αποδοχή, το χάδι και η αγκαλιά είναι απαραίτητα για την ομαλή ανάπτυξη κάθε παιδιού, ενώ παράλληλα μέσω αυτής της θετικής αλληλεπίδρασης μαθαίνει και το ίδιο να εκφράζει τα συναισθήματά του

·         Δείξτε του εμπιστοσύνη. Αφήστε το να συμμετέχει κι αυτό στις αποφάσεις της οικογένειας, ανάλογα, βέβαια, πάντα με την ηλικία του (π.χ. «πού θες να πάμε διακοπές;», «τι να μαγειρέψω αύριο;», «ποιά μπλούζα θέλεις να φορέσεις;»)

·         Μην βομβαρδίζετε το παιδί σας με τους δικούς σας φόβους. Οι γονείς αποτελούν για το παιδί ένα πολύ ισχυρό πρότυπο προς μίμηση

 

Κλείνοντας, παραθέτω μερικά λόγια από το τι ζητάει ένα παιδί από τους γονείς του (Από το βιβλίο της Diana Loomans: What all children want their parents to know):

Δείχνε μου τακτικά πως μ’ αποδέχεσαι
και μίλα μου για τις αρετές και τις χάρες μου.
Θα γνωρίζω πως είμαι σημαντικός
και θα μάθω ν’ αναγνωρίζω και τις αρετές των άλλων.

Δώσε μου ζωτικό χώρο για ν’ αναπτυχθώ,

να κάνω λάθη και να αποκτήσω το θάρρος της γνώμης μου.
Θα μάθω να είμαι ανεξάρτητος
και να εμπιστεύομαι την κρίση και τη διαίσθησή μου…

Ελπίδα Μ. Παναγιωτουνάκου

Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια

Ειδ. Αιγινήτειο Παν/κο νοσ.

Diploma in Dyslexia

Msc Έλεγχος του Στρες και Προαγωγή της Υγείας

Ιατρική Αθηνών

Ανοίξεως – Σταμάτας 2, Άνοιξη

Web page: http://www.wix.com/elpidapan/panagiotounakou

ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ ΣΤΡΕΣ: Οι κυριότερες πηγές στρες στα παιδιά

Είναι γενικά αποδεκτό ότι σε μια εποχή όπου οι αλλαγές είναι ραγδαίες, τόσο σε οικονομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, τα επίπεδα του στρες ολοένα και αυξάνουν. Δυστυχώς, από μια τέτοια κατάσταση δεν θα μπορούσαν να μείνουν ανεπηρέαστα και τα παιδιά, τα οποία φαίνεται να αποτελούν μία ομάδα ιδιαίτερα ευπαθή και ευαίσθητη στο να εμφανίσει τις αρνητικές επιπτώσεις του στρες.

Τι ακριβώς όμως είναι το στρες; Η αλήθεια είναι πως ένας και μόνο ορισμός θα ήταν δύσκολος καθώς το στρες περιλαμβάνει μια μεγάλη σειρά από αντιδράσεις του οργανισμού τόσο σε σωματικό όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο. Ωστόσο, ο πιο συχνά χρησιμοποιούμενος ορισμός του στρες είναι αυτός που έχει διατυπωθεί από τον Lazarus και τους συνεργάτες του και αναφέρει ότι το στρες προκαλείται μέσω των διαδικασιών αλληλεπίδρασης μεταξύ των ατόμων και του περιβάλλοντός του. Κατ’ επέκταση, όταν το άτομο νιώθει ότι οι διαθέσιμοι πόροι του δεν επαρκούν προκειμένου να αντεπεξέλθει στις εκάστοτε απαιτήσεις του περιβάλλοντός του, αρχίζει να βιώνει έντονο στρες.

Φαίνεται πως τα παιδιά κάθε ηλικίας είναι δυνατόν να βιώσουν στρες, αλλά ο τρόπος με τον οποίο αντιδρούν σε αυτό έχει να κάνει με την ηλικία, την ιδιοσυγκρασία τους, καθώς και με το οικογενειακό περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνουν.

Τα αίτια, λοιπόν, του παιδικού στρες θα μπορούσαμε να τα χωρίσουμε σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Η πρώτη, έχει να κάνει με το στρες που προκύπτει λόγω της μετάβασης του παιδιού σε ένα επόμενο στάδιο ανάπτυξης. Το βάδισμα, η εκπαίδευση στη χρήση της τουαλέτας, η κοινωνικοποίηση στα πλαίσια του σχολείου είναι μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα πηγών άγχους. Ωστόσο, σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για το παραγωγικό στρες που βοηθά το παιδί να προχωρήσει προς τον δρόμο της αυτονομίας και της ανεξαρτητοποίησης. Η δεύτερη κατηγορία αναφέρεται περισσότερο στο στρες που προκαλείται από διάφορα γεγονότα ζωής τα οποία αποσυντονίζουν το παιδί, όπως:

• Διαζύγιο. Όταν οι γονείς χωρίζουν ή ακόμα και όταν οι διαμάχες ανάμεσα στο ζευγάρι είναι καθημερινή υπόθεση, το παιδί παύει να νιώθει ασφάλεια, με αποτέλεσμα να κυριαρχούν το αίσθημα του φόβου και ο κίνδυνος της μοναξιάς
• Μετακόμιση. Τα παιδιά τα οποία χρειάζεται να απομακρυνθούν από τη γειτονιά τους, το σχολείο τους ή γενικότερα από κάποια ομάδα φίλων συχνά βιώνουν έντονη ανασφάλεια, σύγχυση, αλλά και φόβο
• Πένθος. Τις περισσότερες φορές, τα παιδιά δυσκολεύονται να διαχειριστούν την απώλεια είτε αυτή έχει να κάνει με κάποιο μέλος της οικογένειας, είτε με κάποιο φιλικό πρόσωπο, είτε ακόμα και με ένα αγαπημένο κατοικίδιο. Είναι πιθανό να δημιουργηθεί η πεποίθηση στο παιδί ότι με κάποιο τρόπο ευθύνεται το ίδιο για τον θάνατο του αγαπημένου του προσώπου, με αποτέλεσμα να διακατέχεται από ενοχές και έντονο στρες
• Πιεσμένο πρόγραμμα δραστηριοτήτων. Όταν το παιδί νιώθει ότι έχει μόνο υποχρεώσεις και τρέχει κυριολεκτικά από το σχολείο στο φροντιστήριο, από το φροντιστήριο στο κολυμβητήριο, στο ωδείο, στις ξένες γλώσσες κτλ, δίχως να έχει χρόνο για ξεκούραση και παιχνίδι, τότε είναι πιθανό να κάνουν την εμφάνισή τους συναισθήματα άγχους και υπερέντασης
• Πίεση από την ομάδα των συνομηλίκων. Τα παιδιά έχουν την τάση να επηρεάζονται από τις συμπεριφορές των συνομηλίκων τους και να κάνουν τα πάντα προκειμένου να μοιάσουν όλο και περισσότερο σε αυτούς. Όταν βλέπουν ότι δεν τα καταφέρνουν, αγχώνονται και βιώνουν μεγάλη πίεση και απογοήτευση

Ιδιαίτερα σημαντικός κρίνεται και ο ρόλος των γονέων. Φαίνεται πως όταν οι γονείς θέτουν υπερβολικά υψηλούς στόχους στο παιδί, του προκαλούν έντονο στρες και αγωνία, καθώς φοβάται μια πιθανή απόρριψη εκ μέρους τους στην περίπτωση που δεν τα καταφέρει να ανταποκριθεί επάξια στις προσδοκίες τους. Επιπλέον, ειδικά στις μέρες μας με το σύννεφο της οικονομικής αστάθειας να μαυρίζει τη ζωή μας, οι γονείς καλό θα ήταν να είναι ιδιαίτερα προσεχτικοί στον τρόπο με τον οποίο συζητούν τέτοια θέματα όταν τα παιδιά είναι κοντά, γιατί είναι πιθανό να τους ‘φορτώσουν’ τελικά τις ανησυχίες τους, με αποτέλεσμα να τους προκαλέσουν άγχος για τα δικά τους προβλήματα.

Συμπερασματικά, αν και τείνουμε να πιστεύουμε ότι τα παιδιά απολαμβάνουν ανέμελα την παιδικότητά τους, δίχως έγνοιες και στενoχώριες, δυστυχώς φαίνεται ότι συχνά συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Τα παιδιά αισθάνονται άγχος, ανασφάλεια και ανησυχούν για πολλούς λόγους καθώς αντιλαμβάνονται πολύ καλά τα όσα συμβαίνουν γύρω τους.

Ελπίδα Μ. Παναγιωτουνάκου

Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια

Ειδ. Αιγινήτειο Παν/κο νοσ.

Diploma in Dyslexia

Msc Έλεγχος του Στρες και Προαγωγή της Υγείας

Ιατρική Αθηνών

Ανοίξεως – Σταμάτας 2, Άνοιξη

Web page: http://www.wix.com/elpidapan/panagiotounakou