"Σχολική Ετοιμότητα: Ποιες δεξιότητες πρέπει να έχουν αναπτυχθεί για την ομαλή ένταξη του παιδιού στην Α΄ Δημοτικού".

Κάθε παιδί ξεκινώντας το σχολείο έχει να αντιμετωπίσει νέα δεδομένα. Επομένως, θα πρέπει να διαθέτει τα στοιχεία και τις προϋποθέσεις εκείνες που το καθιστούν έτοιμο να προσαρμοστεί και να δεχτεί τα νέα γνωστικά αντικείμενα, σε ένα δομημένο πλαίσιο και με καθορισμένο ρυθμό, αλλά και να αντεπεξέλθει τις όποιες δυσκολίες συναντήσει στο νέο περιβάλλον. Θα πρέπει λοιπόν να παρουσιάζει σχολική ετοιμότητα.

Προκειμένου να βοηθήσουμε στην προσαρμογή του παιδιού στην Α΄ Δημοτικού, χρήσιμο είναι να γνωρίζουμε ποιες είναι οι δεξιότητες που θα πρέπει να έχει κατακτήσει και πώς θα τις ενισχύσουμε έτσι ώστε να μπει στην πρώτη ανάγνωση και γραφή δίχως ιδιαίτερες δυσκολίες. Επομένως, αναφορικά με την ανάπτυξη των γνωστικών και κινητικών δεξιοτήτων, ένα παιδί που τελειώνει το νηπιαγωγείο θα πρέπει να διαθέτει:

1. Οπτική αντίληψη

• Να αναγνωρίζει και να ονομάζει τα χρώματα και τα σχήματα


• Να αναγνωρίζει γράμματα ή λέξεις σε διαφορετικές μορφές (π.χ θέση, μέγεθος)

2. Προσανατολισμό στο χώρο

• Να γνωρίζει τα μέρη του σώματος


• Να κατανοεί έννοιες όπως: πάνω – κάτω, μέσα – έξω, μπροστά – πίσω


• Να διακρίνει το δεξιά – αριστερά
  
  Δυσκολία προσανατολισμού στο χώρο μπορεί να επηρεάσει την γραφή του παιδιού και να το οδηγήσει για παράδειγμα σε αντιστροφές γραμμάτων και αριθμών. Επίσης, είναι πιθανό το παιδί να δυσκολεύεται στο να γράφει εντός των ορίων του τετραδίου και πάνω στις γραμμές ή να δείχνει αστάθεια στο μέγεθος των γραμμάτων.
  
  
  3. Χρονική διαδοχή – Αλληλουχία
  


• Να ξέρει τις εποχές και τις ημέρες


• Να διακρίνει το πριν – τώρα – μετά
  
  Τα παιδιά με δυσκολία στη χρονική διαδοχή εμφανίζουν δυσκολίες στην εκτέλεση των αριθμητικών πράξεων, ενώ συνήθως αδυνατούν να απομνημονεύσουν την προπαίδεια.
  

4. Γραφοκινητικότητα

• Κράτημα του μολυβιού


• Θέση του χαρτιού
  
  Γραφοκινητικά ώριμο είναι το παιδί που καταφέρνει να ζωγραφίζει μέσα σε πλαίσιο, να αντιγράφει τα βασικά σχήματα και να αντιγράφει πάνω σε γραμμή. Στην αντίθετη περίπτωση, θα έχει αργότερα δυσκολίες στη γραφή.
  
  5. Αριθμητική
  
  Αναφορικά με την αριθμητική της Α΄ Δημοτικού, πριν από την εκτέλεση των πράξεων, σημαντική είναι η ανάπτυξη της αντίληψης ποσοτήτων και μεγεθών.

Όλα καλά, λοιπόν, αν τα παιδιά προσχολικής ηλικίας έχουν κατακτήσει τις παραπάνω δεξιότητες. Στην αντίθετη όμως περίπτωση, τι συμβαίνει; Ένα τεστ θα σας δώσει την απάντηση. Στη χώρα μας, το πρώτο αντίστοιχο τεστ δημιουργήθηκε μόλις πρόσφατα.

Πρόκειται για τη «Δοκιμασία Σχολικής Ετοιμότητας Α΄ ΤΕΣΤ», η οποία ελέγχει κατά πόσο το παιδί έχει τις απαραίτητες ικανότητες και την ωριμότητα που χρειάζεται για να παρακολουθήσει με επιτυχία και χωρίς δυσκολίες το Δημοτικό Σχολείο. Έτσι, δίνεται η ευκαιρία στα παιδιά προσχολικής ηλικίας να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες τους πριν από την έναρξη του σχολείου και να προληφθούν μελλοντικές Μαθησιακές Δυσκολίες και Σχολική Αποτυχία με όλες τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις που αυτές συνεπάγονται. Μάλιστα, λόγω του ότι διαθέτει υψηλή ευαισθησία και εξειδίκευση, προτάθηκε από την Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία να χορηγείται προληπτικά σε όλα τα φυσιολογικά παιδιά πριν φοιτήσουν στην Α΄ Δημοτικού, όπως άλλωστε γίνεται σε όλες τις οργανωμένες χώρες της Ευρώπης και στις ΗΠΑ.

Είναι σημαντικό, λοιπόν, για κάθε γονιό να γνωρίζει πως κριτήριο σχολικής ετοιμότητας δεν αποτελεί μόνο η χρονολογική ηλικία του παιδιού και πως αυτή δεν αρκεί για την ομαλή φοίτηση στην Α΄ τάξη.


Ελπίδα Μ. Παναγιωτουνάκου
Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια
Diploma in Dyslexia
Msc Έλεγχος του Στρες και Προαγωγή της Υγείας
Ιατρική Σχολή Αθηνών
Ειδ. Αιγινήτειο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο

site: http://www.wix.com/Elpidapan/Panagiotounakou

ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΚΑΙ ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΠΑΡΟΡΜΗΣΕΩΝ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΠΡΟΣΕΚΤΟ ΜΑΘΗΤΗ ΩΣ ΤΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ – ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ (ΔΕΠΥ)

Όλα τα παιδιά, ειδικά τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, τείνουν συχνά να μην μπορούν να ελέγξουν τις ορμές τους ή να περιορίσουν την κινητικότητά τους. Εν μέρει, αυτό θεωρείται δικαιολογημένο. Ωστόσο, εάν η έντονη ενεργητικότητα και «απροσεξία» συνεχίσουν να υφίστανται και σε μετέπειτα εξελικτικά στάδια, δημιουργώντας δυσκολίες σε διάφορους τομείς της ζωής του παιδιού, είναι πολύ πιθανό η διάγνωση να είναι ΔΕΠΥ. H αιτιολογία της διαταραχής αυτής μπορεί να είναι βιολογική, ψυχολογική ή κοινωνική, ενώ τα βασικά συμπτώματά της είναι τρία: η υπερδραστηριότητα, η απροσεξία και η παρορμητικότητα.

Αναφορικά με την υπερδραστηριότητα, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη πως είναι κάτι το αναμενόμενο στις μικρές ηλικίες. Ωστόσο, ως «υπερκινητικά» χαρακτηρίζονται τα παιδιά που σηκώνονται συνεχώς από τη θέση τους τόσο στο σπίτι, όσο και στο σχολείο, που τρέχουν εδώ κι εκεί ή σκαρφαλώνουν συνεχώς σε αντικείμενα σε ακατάλληλες στιγμές, που δυσκολεύονται να παίξουν με ηρεμία και κουνούν νευρικά τα χέρια και τα πόδια τους.

Η απροσεξία μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες, όπως πλήξη, ονειροπόληση, δυσκολία έργου. Όμως, στα παιδιά με ΔΕΠΥ η έλλειψη προσοχής χαρακτηρίζει ποικίλες πτυχές της καθημερινότητάς τους και έχει να κάνει με αντιδράσεις όπως η αδυναμία συγκέντρωσης σε λεπτομέρειες και η απροσεξία στις εργασίες του σχολείου, η αδιαφορία για τις οδηγίες που τους δίνονται σχετικά με καθημερινές ή σχολικές εργασίες, η δυσκολία να οργανώσουν τη δουλειά και τις δραστηριότητές τους. Επιπρόσθετα, τα παιδιά με ΔΕΠΥ τείνουν να ξεχνούν τις καθημερινές υποχρεώσεις τους, να χάνουν πράγματα αναγκαία για την υλοποίηση των εργασιών τους και να αποφεύγουν καθήκοντα που απαιτούν έντονη πνευματική προσπάθεια.

Η παρορμητικότητα αναφέρεται στη δυσκολία του παιδιού να περιμένει τη σειρά του, στο να διακόπτει ή να γίνεται ενοχλητικό στους άλλους, καθώς και στην τάση του να «πετάγεται» δίνοντας απαντήσεις πριν την ολοκλήρωση μιας ερώτησης.

Το ποσοστό των παιδιών που φαίνεται ότι έχουν ΔΕΠΥ είναι 3 – 5% περίπου του γενικού πληθυσμού, 80% εκ των οποίων είναι αγόρια. Σύμφωνα με έρευνες το 50 – 70% των παιδιών που διαγνώστηκαν με ΔΕΠΥ εξακολουθούν να εμφανίζουν προβλήματα και στην εφηβεία. Επομένως, κρίνεται απαραίτητη η άμεση παρέμβαση, που μάλιστα θα είναι αποκλειστικά σχεδιασμένη για το εκάστοτε παιδί και θα δίνει έμφαση στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησής του.

Ελπίδα Μ. Παναγιωτουνάκου
Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια
Diploma in Dyslexia
Msc Έλεγχος του Στρες και Προαγωγή της Υγείας
Ιατρική Σχολή Αθηνών
Ειδ. Αιγινήτειο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο

site: http://www.wix.com/Elpidapan/Panagiotounakou

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΙΔΙΚΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ;

Οι Ειδικές Μαθησιακές Διαταραχές, είναι οι διαταραχές οι οποίες εκδηλώνονται με σημαντικές ελλείψεις στην εκμάθηση των σχολικών δεξιοτήτων με την παράλληλη αποτυχία ανάπτυξης κάποιας ικανότητας στην κατάλληλη ηλικία. Παρόλο που παρουσιάζονται σε πολύ νεαρή ηλικία, συνήθως δεν αναγνωρίζονται μέχρι το παιδί να φτάσει στη σχολική ηλικία. Επομένως, απαραίτητο κριτήριο προσδιορισμού τους είναι το παιδί να έχει ξεκινήσει τη φοίτησή του στην Α΄ Δημοτικού, να έχει φυσιολογικό δείκτη νοημοσύνης και να μην πάσχει από ψυχικές διαταραχές.

Οι Ειδικές Μαθησιακές Διαταραχές, είναι εγγενείς στο άτομο και οφείλονται σε ανωμαλίες που προέρχονται από κάποιο είδος δυσλειτουργίας του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος. Μολονότι οφείλονται σε κληρονομικά αίτια σε ποσοστό 30 – 60%, παράγοντες όπως οι ευκαιρίες για μάθηση και η ποιότητα διδασκαλίας είναι σημαντικοί στην εμφάνιση και εξέλιξη αυτών των διαταραχών. Αναφορικά με τη συχνότητά τους, θα μπορούσαμε να πούμε ότι στη Δύση εμφανίζονται σε ποσοστό 5% περίπου και πιο συγκεκριμένα στην Ελλάδα, σε ποσοστό 30% περίπου.

Σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση υπάρχουν τρεις τύποι μαθησιακών Διαταραχών:

1. Η Διαταραχή της Ανάγνωσης ή Δυσλεξία
2. Η Διαταραχή των Μαθηματικών ή Δυσαριθμησία
3. Η Διαταραχή της Γραπτής Έκφρασης

Συχνά, παράλληλα με τις ΕΜΔ εμφανίζονται και κάποια άλλα προβλήματα. Τα πιο συνηθισμένα από αυτά είναι:
· η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητας (απροσεξία, υπερκινητικότητα, παρορμητικότητα)
· οι Συναισθηματικές Διαταραχές (χαμηλή αυτοεκτίμηση, υψηλά ποσοστά άγχους και κατάθλιψης, σχολική φοβία)
· η Παραπτωματική Συμπεριφορά (αντικοινωνικότητα, επιθετικότητα)

Συμπερασματικά, οι ΕΜΔ μπορούν να εμφανιστούν με πολλές μορφές και πρέπει να γίνονται αποδεκτές ως μια ειδική κατάσταση τόσο από το σχολείο όσο και από την οικογένεια. Αν και τις περισσότερες φορές η πρόοδος είναι αργή, η έγκαιρη παρέμβαση με εξατομικευμένα προγράμματα συντελεί στη βελτίωση των δεξιοτήτων του παιδιού, στην τόνωση της αυτοεκτίμησής του και στην εξάλειψη τυχόν προβλημάτων συμπεριφοράς.

Ελπίδα Μ. Παναγιωτουνάκου
Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια
Diploma in Dyslexia
Msc Έλεγχος του Στρες και Προαγωγή της Υγείας
Ιατρική Σχολή Αθηνών
Ειδ. Αιγινήτειο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο

site: http://www.wix.com/Elpidapan/Panagiotounakou

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ

Στις μέρες μας, λόγω των ραγδαίων εξελίξεων στο χώρο της εκπαίδευσης παρατηρούμε ότι πλέον ο θεσμός της Συμβουλευτικής και του Επαγγελματικού Προσανατολισμού αποτελεί επιτακτική ανάγκη και όχι πολυτέλεια. Επιπρόσθετα, υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι η επαγγελματική και η ανθρώπινη ανάπτυξη συνδέονται.

Παλαιότερα για την επιλογή κάποιου επαγγέλματος δεν γινόταν ιδιαίτερος λόγος καθώς ο καθένας επέλεγε ένα επάγγελμα με βάση το τι ήταν διαθέσιμο την περίοδο εκείνη ή το τι επέβαλλαν οι εκάστοτε συνθήκες. Εκτός αυτού, στις πρωτόγονες κοινωνίες η ανάγκη για επαγγελματικό προσανατολισμό ήταν μειωμένη καθώς υπήρχε περιορισμένος αριθμός επαγγελμάτων. Ωστόσο, σήμερα, εξαιτίας των δυσκολιών της σύγχρονης ζωής, οι ευκαιρίες δεν παρουσιάζονται εύκολα από μόνες τους, ενώ παράλληλα ο αριθμός των εναλλακτικών επαγγελμάτων αυξάνεται συνεχώς. Οι λόγοι αυτοί, σε συνδυασμό με το ότι οι άνθρωποι διαφέρουν μεταξύ τους, οδήγησαν στην εξέταση των ενδιαφερόντων, των κλίσεων και της προσωπικότητας του ατόμου προκειμένου αυτό να ξεκινήσει μια επιτυχημένη επαγγελματική καριέρα, η οποία θα συμβάλλει στην αυτοπραγμάτωση και ολοκλήρωσή του.

Ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός είναι ένα οργανωμένο πρόγραμμα το οποίο πραγματοποιείται από άτομα με ειδική κατάρτιση και που στόχο έχει όχι μόνο να βοηθήσει ένα άτομο που διαθέτει συγκεκριμένα προσόντα και ικανότητες στο να οδηγηθεί σε ορθές αποφάσεις αναφορικά με την παρούσα ή μελλοντική του εργασία, αλλά και να το προετοιμάσει κατάλληλα ώστε να προοδεύσει στο επάγγελμα της εκλογής του.

Η Συμβουλευτική & ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός απευθύνονται σε άτομα που:

• βρίσκονται στο στάδιο εκπαιδευτικής επιλογής ή επαγγελματικής κατεύθυνσης
• βρίσκονται στο στάδιο αναζήτησης καινούριων τομέων για την κατάρτισή τους
• ήδη απασχολούνται και δεν είναι ευχαριστημένα με την εργασία τους
• δεν απασχολούνται λόγω απώλειας θέσης ή για άλλους λόγους και επιθυμούν την επανένταξή τους στο παραγωγικό δυναμικό της χώρας
• λόγω ιδιαίτερων δυσκολιών και προβλημάτων ανήκουν σε ομάδες που απειλούνται από κοινωνικό αποκλεισμό.

Ωστόσο, ειδικά για τους μαθητές, φαινόμενα όπως το περίπλοκο σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η δημιουργία νέων σχολών και τμημάτων σε συνδυασμό με την έλλειψη οργανωμένης πληροφόρησης για αυτές, το άγχος για την ορθή ιεράρχηση των πανεπιστημιακών σχολών και η άγνοιά τους για τις πραγματικές συνθήκες στο χώρο εργασίας, καθιστούν αναγκαία την καθοδήγησή τους με στόχο την ορθή επιλογή σταδιοδρομίας. Σύμφωνα με το ισχύον εκπαιδευτικό σύστημα, οι υποψήφιοι στις πανελλήνιες εξετάσεις επιλέγουν έως δυο από τα πέντε προσφερόμενα επιστημονικά πεδία. Όμως, η επιλογή αυτή είναι μάλλον τυχαία, διότι ένα άτομο ηλικίας 17 ετών δεν είναι σε θέση να γνωρίζει όλα τα επαγγέλματα και τις απαιτήσεις αυτών, ενώ θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και το ότι τα ενδιαφέροντα μεταβάλλονται με το πέρασμα των χρόνων.

Συμπερασματικά, ο επαγγελματικός προσανατολισμός προσφέρει στους μελλοντικούς εργαζόμενους όλες τις πληροφορίες που θα τους βοηθήσουν να βρουν το πιο κατάλληλο επάγγελμα, να κατανοήσουν τη σημασία του ελεύθερου χρόνου, να γνωρίσουν τον εαυτό τους και να αποκτήσουν τις αναγκαίες δεξιότητες ώστε να επιτευχθεί η αυτοπραγμάτωση στην εργασία και στη ζωή.

Ελπίδα Μ. Παναγιωτουνάκου
Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια
Diploma in Dyslexia
Msc Έλεγχος του Στρες και Προαγωγή της Υγείας
Ιατρική Σχολή Αθηνών
Ειδ. Αιγινήτειο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο

site: http://www.wix.com/Elpidapan/Panagiotounakou